به جای اینکه انقدر بشینی پای computer پاشو یا نماز بخون یا درس

پاسخ فعالیت های کتاب علوم تجربی

سال دوم راهنمایی

فصل اول :

فكر كنيد صفحه ی 3 :

در اين متن به چند خاصيت فيزيكي گوگرد مشاهده شده است،‌با كشيدن خط زير هر خاصيت آن ها را مشخص كنيد:
«گوگرد جامد شكننده زردرنگي است كه در دماي 119ºC ‌ذوب مي شود و در دماي 445ºC به جوش مي آيد. اين نافلز جريان برق را از خود عبور نمي دهد وارد آب حل نمي شود» .

فكر كنيد صفحه ی 4 :

آيا مي توان تغيير فيزيكي را به تغيير در شيوه ي قرارگرفتن ذره هاي سازنده يك ماده در كنار هم نسبت دارد؟
چون در تغيير فيزيكي خود ذرات هيچ تغيري نمي كند، بلكه جنبش و سرعت آن ها نسبت به همديگر تغيير مي كند.  

فكر كنيد صفحه ی 5 :

درهر مورد با بيان علت ،‌تغييرهاي شرح داده شده را در دو دسته ي فيزيكي و شيميايي قرار دهيد.

فكر كنيد صفحه ی 6 :

1 – كداميك از واژه هاي زير براي بيان تغيير فيزيكي و كداميك براي معرفي تغيير شيميايي بكار مي روند.

خردكردن ، ساييدن ، ذوب شدن ، تبخير شدن ، آسياب كردن----> تغيير فيزيكي
فاسد شدن ، زنگ زدن، سوزاندن ----> تغيير شيميايي  

  2- براي شمع سه خاصيت فيزيكي و يك خاصيت شيميايي مثال بزنيد.

خاصيت شيميايي :‌به آساني مي سوزد خاصيت فيزيكي: جامد است – براثر گرما ذوب مي شود – رنگ آن معمولاً سفيد مايل به زرد است.  

  3- آيا مي توانيد تغيير شيميايي را به تغيير در ساختار ذره هاي سازنده ي ماده نسبت داد ؟ با توجه به شكل زير پا سخ خود را توضيح دهيد

بله،‌چون مولكول هاي سه اتمي گاز NO₂ قهوه اي رنگ وقتي سرد مي شود به مولكول هاي چهار اتمي N₂O₄ بي رنگ است تبديل مي شود پس چون ساختار مولكولي عوض شده تغيير شيميايي است.  

فكر كنيد صفحه ی 8 :

جدول زیر را کامل کنید:

فكر كنيد صفحه ی 9 :

معلوم كنيد كه در هر مورد تغيير توضيح داده شده فيزيكي يا شيميايي است؟ آيا با اطلاعات داده شده مي توان به اين پرسش پاسخ داد؟ چرا؟

1- يك مايع بي رنگ بر اثر گرم شدن به مرور ناپديد مي شود.

فيزيكي : چون تبخير شده است

2 – يك مايع سرد مي شود و جامدي در ظرف ته نشين مي شود.

فيزيكي :‌چون وقتي سرد مي شود مقداري از مواد محلول آن رسوب مي كند

3 – يك ماده ي جامد آبي رنگ در آب حل مي شود و آب را به رنگ آبي درمي آورد. 

فيزيكي : چون ماده در آب حل شده است.

4 – يك ماده جامد آبي رنگ مي شود و بوي تندي به مشام مي رسد. 

اطلاعات كامل نيست. زيرا ممكن است اين مايع وقتي به بخار تبديل مي شود بوي تند و تيز باشد يا ممكن است اين مايع بر اثر گرما با يك ماده ديگر واكنش شيميايي انجام داده باشد و بوي تند و تيز ايجاد كند.  

فكر كنيد صفحه ی 10 :

در هر مورد برای هر تغییر شیمیایی معرفی شده واکنش دهنده ها و فرآورده ها را مشخص کنید؟

1-   از تجزیه آب به کمک جریان برق گازهای اکسیژن و هیدروژن بدست می آید.

آب : مواد اولیه                          اکسیژن و هیدروژن فراورده

                                                     اکسیژن + هیدروژن                آب

2-   آهن بر اثر مجاورت با اکسیژن هوا زنگ می زند و به زنگ آهن تبدیل می شود؟

آهن و اکسیژن مواد اولیه                           اکسید آهن فراورده

                                              اکسید آهن                    آهن + اکسیژن

بحث کنید صفحه ی 14 :

چرا رعایت احتیاط های زیر از بروز یا ادامه ی آتش سوزی در خانه جلوگیری می کند؟

1- بستن شیر گاز   2- بستن در ها و پنجره ها    3- پاشیدن آب سرد روی همه ی وسایل نزدیک به آتش

1- جلوگیری از ورود سوخت   2- جلوگیری از ورود هوا   3- کاهش دما

فكر كنيد صفحه ی 14 :

گرماده يا گرماگير بودن هر يك از تغييرهاي فيزيكي و شيميايي زير را با آوردن دليل مشخص كنيد.
1 – تبخير آب 
2 – پختن غذا
3 – سوختن نفت

1 – گرماگير : زيرا براي تبديل آب به بخار گرماي زيادي لازم است.
2 – گرماگير :‌براي اينكه غذا پخته شود به انرژي گرمايي نياز دارد.
3 – گرماده : زيرا وقتي نفت شروع به سوختن مي كند مقداري زيادي گرما توليد مي شود.

تفسیر كنيد صفحه ی 19 :

شکل های الف تا پ را نگاه کنید کدام تغییر شیمیایی نشان دهنده قانون پایستگی نیست ؟چرا؟

در هر سه مورد پیروی می کند با بین توضیح که در مورد الف و ب محیط آزمایش بسته نیست و گازهای ورودی و خروجی جرمشان محاسبه نمی شود.

فكر كنيد صفحه ی 19 :

با دقت به تصوير زير نگاه كنيد. واكنش دهنده ها و فرآورده هاي واكنش نشان داده شده را مشخص كنيد. اگر مولكول هاي موجود در دو طرف اين واكنش را روي كفه ي ترازو قرار دهيد، كدام سمت سنگين تر خواهد بود؟ چرا؟

هر دوكفه با هم برابر هستند . چون طبق قانون پايستگي جرم در يك واكنش شيميايي جرم واكنش دهنده ها برابر جرم فرآورده ها مي باشد.  

فصل دوم :

تمرين كنيد صفحه ی 23 :

در جدول زير نامه چند جسم نوشته شده است. مشخص كنيد كه كداميك چشمه نور (منير) و كدام يك غيرمنير است؟

فكر كنيد صفحه ی 27 :

در هنگام روز،‌در اتاق هايي كه پنجره دارند، معمولاً چراغ روشن نمي كنيم. با وجود اين اشياي داخل اتاق را مي بينيم.علت را توضيح دهيد.

چون نور چشمه ي نوري كه به اجسام غيرمنير تابيده بازتاب پيدا كرده و به چشم ما مي رسد و در نتيجه اجسام غيرمنير ديده مي شوند.  

مشاهده كنيد صفحه ی 30 :

روبروي يك آينه تخت بايستيد و به تصوير خود در آينه نگاه كنيد. اكنون دست چپ خود را بلند كنيد. تصوير كدام دست خود را بلند مي كند؟ تفاوت شما با تصويرتان چيست؟ نتيجه را پس از بحث در گروه به كلاس گزارش دهيد. 
تصوير دست راست بالا مي رود. بدن ما يك جسم حقيقي است اما تصوير مجازي است و وجود خارجي ندارد.  

فصل سوم :

مشاهده كنيد صفحه ی 43 :

در ظرف نسبتاً بزرگي آب ريخته و روي آن توپ سبكي و كوچكي را قرار دهيد. بعد از آن كه آب و توپ به حالت سكون درآمدند، با انگشت خود ضربه هاي متوالي،‌در راستاي عمود بر سطح آب وارد كنيد و حركت توپ را مشاهده كنيد.
الف) آيا توپ در راستاي افقي در سطح آب جابه جا مي شود؟ آيا به شما نزديك مي شود يا از شما دور مي شود؟
ب) آيا توپ در راستاي عمودي بالا و پايين مي رود؟

الف- توپ در راستاي افقي جابجا نمي شود و فاصله آن از دست ما ثابت مي ماند.
ب – در راستاي قائم توپ بالا و پائين مي رود يعني وقتي موج به توپ مي رسد آن را وادار به نوسان مي كند.  

تفسير كنيد صفحه ی 47 :

اگر يك بلندگوي كوچك را زير سرپوش شيشه اي قراردهيم و آن را به جريان برق وصل كنيم تا صدا توليد كند، سپس هواي زير سرپوش را به وسيله ي تلمبه ي تخليه به تدريج خارج كنيم. مشاهده مي كنيم كه صداي بلندگو به تدريج كم مي شود تا زماني كه ديگر تقريباً صدايي را نمي شنويم . چرا؟

علت آن است كه صوت در خلاء منتشر مي شود، اگر صداي ضعيفي گاهي شنيده شود از راه تماس بدنه بلندگو با كف پوش،‌يا ميز يا چيز ديگر است. 

فصل چهارم :

فكر كنيد اول صفحه ی 55 :

به نظر شما چرا اين انرژي را گرماي نهان ذوب نامگذاري كرده اند؟

چون اين انرژي به انرژي دروني جسم تبديل مي شود بدون آنكه دماي جسم تغيير كند.  

همان طور كه براي انجماد ماده بايد به آن گرما بدهيم يا از آن گرما بگيريم ،‌براي تبخير و ميعان نيز بايد همين كار صورت پذيرد.

فكر كنيد دوم صفحه ی 55 :

آيا مي توانيد با استفاده از تعريف گرماي نهان ذوب، گرماي نهان انجماد را تعريف كنيد؟
به نظر شما آيا گرماي نهان انجماد و جسم با گرماي نهان ذوب آن مساوي است؟
- بله، گرماي نهان انجماد مقدار گرمايي است كه در نقطه انجماد از واحد جرم گرفته تا از حالت مايع به جامد تبديل شود.
- بله،گرماي نهان ذوب هميشه برابر نهان انجماد است. 

فكر كنيد سوم صفحه ی 55 :

گرمای نهان ذوب و تبخیر آب را با هم مقایسه کنید.چه نتیجه ای می گیرید؟

میزان گرمای نهان تبخیر از گرمای نهان ذوب بیشتر است زیرا برای تغییر حالت از حالت مایع به گاز انرژیی بیشتری نیاز است.

فكر كنيد صفحه ی 56 :

به نظر شما اگر قسمتي از ماده را در هر يك از اين سه حالت گرم كنيم (منطقه گرم با رنگ مشخص شده است )‌ گرما در كدام حالت به روش رسانايي بهتر منتقل مي شود؟ چرا؟

گرما به روش رسانايي در جامدات بهتر منتقل مي شود زيرا فاصله ذره هاي جسم كمتر است . در جامد ذره ها به هم نزديكترند و گرما بهتر و زود تر منتقل مي شود.  

فكر كنيد اول صفحه ی 59 :

آیا انتقال گرما به ر.وش همرفت یا جابه جایی فقط در مایعات و گازها انجام می شود یا در جامدات نیز گرما به این روش منتقل می شود ؟چرا؟

خیر زیرا این روش تنها در محیطهایی می توانند انجام شوند که ذرات محیط امکان حرکت انتقالی داشته باشند.

فكر كنيد دوم صفحه ی 59 :

موادی را که در جدول بالا آمده اند به دو صورت طبقه کنید

فكر كنيد دوم صفحه ی 66 :

يكي از راه هاي جلوگيري از اتلاف گرما استفاده از پنجره ي دو لايه است. به نظر شما پنجره ي دو لايه با كدام يك از راههاي انتقال گرما از هدر رفتن گرما جلوگيري مي كند؟

چون بين دو لايه مقداري هوا قرار مي گيرد و هوا هم عايق است و از انتقال گرما به طريق رسانايي جلوگيري مي كند.  

فصل ششم :

فكر كنيد صفحه ی 78 :

1 – كداميك از مواد زير كاني هستند و كداميك كاني نيستند؟

   * = کانی

مشاهده كنيد صفحه ی 78 :

1 – مقداري آب دريا يا چاه را در ظرفي بريزيد، سپس ظروف آب را در محل گرمي قراردهيد تا آب آن بخار شود. در ته ظرف چه مي بينيد؟ 
2- يك ميخ آهني را به مدت چند روز در يك محل مرطوب قراردهيد،‌روي ميخ چه مي بينيد؟ 
- در ته ظرف مقداري نمك رسوب مي كند.
- روي ميخ زنگ مي زند.  

مشاهده كنيد صفحه ی 82 :

مقداري نمك خوراكي را روي شعله ي آتش بپاشيد،‌رنگ شعله چه تغييري مي كند؟

رنگ شعله زرد مي شود كه نشانگر وجود سديم در نمك طعام است.

فكر كنيد صفحه ی 86 :

1 – چرا طي صدها ميليون سال كه از عمر زمين مي گذرد همه ي كوه ها از بين نرفته اند ودرياها و درياچه ها از مواد رسوبي پرنشده اند؟ 
چون سنگ هاي رسوبي بوجود آمده دوباره بر اثر عواملي چون چين خوردگي يا گسل از آب خارج شده و بصورت كوه در مي آيند.  

فكر كنيد صفحه ی 87 :

ديده ايد كه همواره در ته كتري و سماور لايه هاي نازكي از آهك بوجود مي آيد. آيا براي تشكيل اين لايه ها بايد آب كتري يا سماور بطور كامل تبخير شوند؟

خير هر زمان كه املاح موجود در آب به حد اشباع رسيد اضافي املاح بصورت رسوب در ديواره كتري ته نشين مي شود.

فكر كنيد صفحه ی 90 :

این نمودار چرخه ی سنگ ها را در طبیعت نشان می دهد.آن را تفسیر کنید.

برای تشکیل سنگها راههای مختلفی وجود دارد که در نمودار آمده است.

فصل هفتم :

فكر كنيد صفحه ی 92 :

چرا باوجود اينكه پلانكتون ها در درياهاي قديمي به فراواني وجود داشته اند، در همه ي رسوبات اين درياها نفت وگاز تشكيل نشده است؟

ممكن است رسوب گذاري به آرامي صورت گرفته باشد و پلانكتون ها تجزيه شده و از بين رفته باشند . ممكن است اكسيژن موجب اكسيده شدن آنها شده باشد .

فكر كنيد صفحه ی 95 :

استفاده از انرژی زمین گرمایی چه مزیت هایی نسبت به انرژی نفت و گاز و زغال سنگ دارد؟

ارزان است،آلودگی ندارد

فصل هشتم :

فكر كنيد صفحه ی 98 :

عمل تخريب سنگ ها توسط يخ زدن آب ، بيشتر در چه مناطقي از زمين و چه فصل هايي از سال صورت مي گيرد؟

بيشتر در مناطق كوهستاني و در فصل هاي پائيز و زمستان بيشتر صورت مي گيرد.

تفسیر كنيد صفحه ی 99 :

پس از حفر تونل هاي راه سازي،‌كف تونل دائماً پر از خرده سنگ مي شود. علت آن چيست؟

وقتي كه تونل حفر مي شود با كندن سنگ ها فشار از روي بعضي از سنگ ها برداشته مي شود و در نتيجه سطح آنها بر اثر انبساط كم كم خرد شده و بداخل تونل مي ريزد. براي جلوگيري از ريزش بايد ديوارها و سقف تونل را با سنگ هاي مخصوص و سيمان پوشانيد.

فكر كنيد صفحه ی 99 :

به نظر شما، تغييرات دما روي سنگ هايي كه از يك كاني درست شده اند بيشتر است يا سنگ هايي كه از چند كاني ساخته شده اند؟ دليل آن چيست؟

سنگ هايي كه از چند نوع كاني درست شده اند. زيرا ميزان انبساط و انقباض همه ي كاني ها يكسان نيست. بعضي ميزان انبساط بيشتري دارند و بعضي كمتر كه همين موجب اختلاف حجم قسمت هاي مختلف سنگ شده و آن را متلاشي مي كند.

فكر كنيد صفحه ی 102 :

1-آسیب به ساختمانها، به مزارع، ورود مواد سمی به آب و.......

2-زیرا باعث افزایش سطح تماس سنگها با عوامل ایجاد هوازدگی شیمیایی می شوند.

3-خیر زیرا هوازدگی ها در محیط ایزوله انجام نمی شود.

تفسیر كنيد صفحه ی 103 :

در سمت چپ زیرا در سمت راست شیب لایه ها به طرف جاده می باشد .

فكر كنيد صفحه ی 104 :

مقدار خاك يك منطقه به عواملي چون آب و هوا، نوع سنگ هاي محل،‌مدت زمان ،‌شيب زمين و تعداد جانداران آن منطقه بستگي دارد. آيا مي توانيد نقش هر يك از عوامل بالا را در تشكيل خاك توضيح دهيد.

آب و هوا‌: نوع آب و هوا در عمل هوازدگي بسيار مؤثر است مثلاً‌ آب و هواي گرم و مرطوب هوازدگي شيميايي سريعتر از بيابان ها است.
نوع سنگ : مقاومت همه سنگ ها در برابر هوازدگي يكسان نيست. بعضي مقاومت كمتري دارند و زود متلاشي مي شوند مثل سنگ آهك كه سرعت تشكيل خاك را زياد مي كنند اما بعضي از سنگ ها بسيار مقاوم هستند و ديرتر متلاشي مي شود و سرعت تشكيل خاك در آن حاكم است.
محل : مواد وقتي در قسمت سطحي زمين و در معرض آب و هوا باشند زودتر متلاشي و به خاك تبديل مي شوند.
مدت زمان : هر چه زمان طولاني تر باشد مواد بيشتري دچار هوازدگي شده و خاك بيشتري حاصل مي شود.
شيب زمين: هر چه شيب زمين بيشتر باشد مواد بر اثر لغزه زمين حركت و به هم برخورد كرده و به ذرات كوچكتر تبديل شده و سرعت تشكيل خاك را بيشتر مي كنند.

فكر كنيد صفحه ی 106 :

1 - كشاورزان قبل از كشت ،‌زمين خود را شخم مي زنند ، آيا مي دانيد چرا؟

براي اينكه فاصله بين ذرات بيشتر شود تا آب و هوا به آساني در خاك نفوذ كند و جنب و جوش موجودات ذره بيني زياد گردد باقي مانده گياهان و حيوانات زودتر پوسيده مي شوند و زمين تقويت مي گردد.  

  2 – برخي از كشاورزان يك گياه را دو با ر متوالي در يك زمين نمي كارند. آياعلت آن را مي دانيد؟

به علت شيوع آفات و امراض و ازدياد علف هاي هرز و كم شدن گروهي از مواد غذايي خاك و به هم خوردن تعادل مواد غذايي در خاك رويي و خاك زيرين بايد تناوب كشت صورت بگيرد. 

فكر كنيد صفحه ی 108 :

آيا يك كشاورز بايد بداند كه خاك مزرعه اش اسيدي است يا بازي؟‌چرا؟

بله،‌زيرا كه ميزان اسيدي يا بازي بودن خاك از حدمعمول بيشتر يا كمتر باشد. گياه در آن رشد چنداني ندارد. و نيز بعضي از گياهان در خاك هاي اسيدي بهتر رشد مي كنند و بعضي در خاك هاي بازي رشد مي كنند .

فصل نهم :

فكر كنيد صفحه ی 112 :

سلولهای گیاهی دیواره ی سلولی دارند،انباری بزرگ دارند،بخش تولید غذا دارندوهسته در کنار سیتوپلاسم قرار دارد.واین خصوصیات به دلیل کار کرد این سلولها در آنها ایجاد شده است.

فكر كنيد صفحه ی 115 :

بله ،زیرا با کوچکتر شدن سلول سطح تماس افزایش می یابد و نیز سلول بهتر می تواند مواد مورد نیاز خود را تأمین کند.

تفسیر كنيد صفحه ی 118 :

این جمله درست است زیرا هر ساختمانی دارای کوچکترین جزءمی باشد که از کنار هم قرار گرفتن این اجزاءاین ساختمان ساخته شده و سلول این نقش را در ساختمان بدن دارد .سلولهای ذکر شده در شکل و عملکرد با هم تفاوت دارند.

فكر كنيد صفحه ی 119 :

همانطور که در یک نانوایی اگر یکی از اجزاءکار خود را به درستی انجام ندهد کارها به درستی انجان نمی شود در بدن نیز همینطور است و فعالیت هر بافت مکمک کار دیگری است.

فصل دهم :

فكر كنيد صفحه ی 122 :

1-    بیماران،کودکان،سالمندان

2-    استراحت کمترین انرژی،مطالعه،ورزش،مبارزه با بیماری بیشترین

3-    کودکان در حال رشد

بحث كنيد صفحه ی 128 :

1-    باید میزان ذخیره ویتامینهای محلول در چربی کم باشد تا بیماری ایجاد نشود

2-    در این مورد هردو گروه اهمیت دارند.

3-    به علت دوام زیاد محلول در چربی خطرناکتر است.

4-    ویتامینهای محلول در چربی مقاومترند.

فصل یازدهم :

مقایسه كنيد صفحه ی 137 :

بدن ما به موادی که نیاز دارند در رژیم روزانه بطور مستقیم وجود ندارد و باید به کمک روشهای شکستن مولکولهای بزرگتر به دست آید.

فكر كنيد صفحه ی 138 :

1-    چون به قدری کوچکند که از دیواره روده عبور می کنند.

2-    در هضم غذا به دستگاه گوارش کمک می کند.

مقایسه كنيد صفحه ی 139 :

1-    اختصاصی بودن،جنس مشترک

2-    وظایف متفاوتی که دارند

فكر كنيد صفحه ی 140 :

1 – وظيفه اصلي زبان تشخيص مزه ي غذاهاست. آيا كارهاي ديگر را مي توان براي زبان در نظر گرفت؟
2 – به نظر شما آيا عمل جويدن ايجاد تغيير فيزيكي در غذاهاست يا تغيير شيميايي ؟ دليل بياوريد.
3 - چرا غذا بايد جويده شود؟

1. زبان در حركت دادن لقمه ي داخلي دهان دخالت دارد و به عمل جويدن كمك مي كند و به عمل بلع نيز ياري مي رساند.
2. عمل جويده شدن و خرد كردن غذاهاست يعني تغيير فيزيكي است.
3. هرچه غذا بيشتر جويده شود نرم تر مي گردد . در نتيجه كار معده آسانتر خواهد شد. در گوارش شيميايي سريعتر بهتر انجام مي گيرد. 

فكر كنيد صفحه ی 144 :

باید از موادی که کمتر چربی دارند استفاده کنند ،زیرا صفرا در هضم چربی مؤثر است.

فصل دوازدهم :

فكر كنيد صفحه ی 148 :

شباهت : هردو دارای بخش مایع و جامد است.

تفاوت : جامدات در لخته غیر زنده هستند.

فكر كنيد صفحه ی 149 : 

 -

                                                                               A

                                                               AB                            O

                                                                               B

-  گروه AB گیرنده عمومی و گروه O دهنده ی عمومی است     

- به علت حساسیت سلولها و نیز اهمیت آن

- بله گروه AB چون از همه ی گروهها می تواند خون بگیرد گروه خونی خوبی است و گروه O چون تنها گروهی است که از گروه خود خون می گیرد می تواند دردسر ساز باشد.

فكر كنيد صفحه ی 151 :        

- به علت احتمال ورود میکروب به بدن

-قبلا به آن مبتلا شده بوده ای و پادتن آن در بدن وجود داشته است.  

فصل سیزدهم :

فكر كنيد صفحه ی 154 :

-   به علت آنکه این تصویر از روبرو قرار گرفته است.

-   یک طرفه ،تا خون تمیز و کثیف با هم مخلوط نشود          

-   چون وروردی های قلب دهلیز می باشد وخروجی ها بطن

-   چون خونی که در آنها وجود داردد حاوی گازهای مختلفی هستند.

-   چون خونی که از بطن خارج می شود با فشار خارج می شود و دیواره باید پاره نشود.

-   چون خونی که از بطن چپ خارج می شود با فشاربیشتری خارج می شود چون باید مسیر طولانی تری را بپیماید و دیواره باید پاره نشود.

تفسير كنيد صفحه ی 154 :

قلب بطور منظم منقبض و ضبط مي شود. اين عمل را ضربان قلب مي گويند. در هر ضربان خون به قلب وارد و از آن خارج مي شود. اين چرخه مراحل يك ضربان قلب را نشان مي دهد.

مراحل ضربان قلب شامل انقباض دهليزها و انقباض بطن ها و استراحت است كه بطور متوسط در هشت دهم ثانيه انجام مي گيرد، با انقباض دهليزها خون از راه دريچه هاي يك طرفه كننده بين دهليز و بطن وارد بطن ها مي شود چون اين كار نيروي زيادي نمي خواهد و ديواره دهليزها چندان ... و قوي نيست و در عوض هنگام انقباض بطن خون بايد به همه جاي بدن برسد براي اين كار بايد با فشار وارد سرخرگ آئورت و ششي شود و در هنگام استراحت همه از دو سياهرگ بزرگ بالايي و پائيني خون از اندام ها وارد قلب مي شود.  

مشاهده كنيد صفحه ی 155 :

الف) ديواره ي كدام حفره ي قلب قطورتر است ؟ چرا؟
ب) سرخرگ ها و سياهرگ هاي متصل به قلب، چه تفاوت ساختماني دارند؟
ج) دريچه هاي بين دهليز و بطن چگونه عمل مي كنند؟

- ديواره بطن ها از دهليزها قطورتر است. علت اين است كه بايد فشار خون را به خارج از قلب انتقال دهند.
- ديواره سرخرگ ها قطورتر است و مانند شيلنگ آب لوله اي هستند اما ديواره سياه رگها نازكتر و هنگام خالي بودن مثل تيوپ دوچرخه به هم مي رسد.
موجب يك طرفه كردن حركت خون از دهليزها به بطن ها مي شوند. 

فكر كنيد صفحه ی 159 :

1 – نقش گردش بزرگ و گردش كوچك خون را توضيح دهيد .
2 – چرا به كبد بر خلاف بقيه اندام ها، دو رگ وارد شده است ؟

- گردش بزرگ از بطن چپ شروع و پس ازعبور از اندامها به دهليز راست ختم مي شود. گردش كوچك از بطن راست شروع پس از عبور از ششها به دهليز چپ ختم مي شود. در گردش بزرگ خون روشن از قلب خارج و پس از عبور از اندام ها تيره شده و به قلب باز مي گردد. اما در گردش كوچك برعكس اين عمل خون تيره خارج شده و در ششها تصفيه كشته خون روشن وارد قلب مي شود.
- به كبد يك سرخرگ براي تغذيه وارد مي شود. يك سياهرگ مواد غذايي را از روده باريك به كبد مي آورد براي كنترل و بازرسي سياهرگ باب نام دارد. 

فصل چهاردهم :

فكر كنيد صفحه ی 163 :

1 – هواي دم و بازدم چه تفاوت هايي دارند ؟
2 – مولكول اكسيژن O₂ و كربن دي اكسيد CO₂ است. به نظر شما كربن (C) از كجا به اكسيژن اضافه شده است ؟

- در هواي دم مقدار اكسيژن بيشتر است اما در بازدم مقدار كربن دي اكسيد زياد است - از شكسته شدن مولكول ،‌گلوكز در سلول كربن آزاد شده و در هنگام سوختن با اكسيژن تركيب مي شود. گلوكز + اكسيژن ---> كربن دي اكسيد+ آب

مشاهده كنيد صفحه ی 166 :

يك شش گوسفند سالم تهيه كنيد و پس از مشاهده ي آن به پرسش هاي زير پاسخ دهيد:
1 – ناي و نايژه ها چه خصوصياتي دارند؟
2 – شش ها در موقع لمس كردن ( و بعد از دميدن در ناي) چگونه حس مي شوند؟
3 – رنگ شش ها مربوط به چيست؟
4 – قسمتي از شش را برش دهيد . در محل برش چه مي بينيد؟

- لوله هايي كه سطح ناصاف دارند و جنس آنها غضروف مي باشد.
- قبل از دميدن حجم كم و بسيار نرم و شل است و رنگ آنها تيره، اما بعد از دميدن حجم زياد بوده و كمي سفت تر مي شوند و رنگ آن را روشن مي باشد. 
- مربوط به سلول هاي پهن و نازكي است كه مويرگ هاي زيادي دارند و قبل از دميدن سلولها جمع شده و كبود به نظـــر مي رسند اما وقتي پر از هــوا مي شوند ديواره كيسه هاي هوا نازك شده و به رنگ روشن در مي آيند.
- حفره هاي اسفنجي شكل ديده مي شود كه نشان دهنده ي كيسه هاي هوايي بسيار زياد مي باشد

فكر كنيد صفحه ی 168 :

در بدن به جز كليه ها، چند اندام دفعي ديگر نيز وجود دارند. نام ونوع كارهاي آنها را در جدولي مانند جدول زير بنويسيد.

1- کوچکترین عضو مجموعه ی اعداد طبیعی کوچکتر از 5+ و بزرگتر از 7- کدام است ؟

1)4+            2)1+             3)1-                  4)6-

2- مجموعه ی A={x,y,z}  چند زیر مجموعه دارد؟   

1)3              2) 6               3) 7               )8

3- اگر َ B      A  و A= {1,2,3,4,-1,-2,-4} باشد B  کدام است؟

1){2 و1 }         2) {}          3){3و2و1}          4){3و1}

4- اگر B         A  و {4- و2- و1- و 4و3و2و1}A= باشد مجموعه ی B  کدام است؟

1){2و1و0و2- و1-}            2){3- و3و2و1}       3){4- و3- و2- و1-}           4){}

5- مجموعه ای که 4 عضو داشته باشد تعداد زیر مجموعه های آن = ؟

1)                      2)               3)              4)

6- زیر مجموعه ای از A={-4,-1,0,1,2}  که اعضای آن مجذور کامل باشد .

1) {1}                     2) {1و0}                 3) {1و0و1- و4-}            4){1و0و1-}

7-نصف عدد        کدام است؟

1)            2)                  3)                 4)   

8- حاصل عبارت                به صورت توان دار=؟

1)               2)              3)                4)

9- تعداد زیر مجموعه ی یک مجموعه ی (m+k)  عضوی چند برابر یک مجموعه ی m عضوی است؟

1)                  2)                3)                4)

10- حاصل عبارت                  بصورت تواندار = ؟

1)                    2)                   3)                  4)

11- حاصل عبارت + +   کدام است؟

1)                   2)                 3)            4)  

12- ثلث عدد  = ؟

1)           2)             3)               4)

13- حاصل کسر                   بصورت عدد توان دار =؟

1)                2)             3)               4)  

14- نصف عدد  و ثلث عدد   به صورت توان دار کدام است ؟

1)  و          2)             3)  و             4)  و

15- از گزینه های زیر دو عدد انتخاب کنید که یکی از آن ها 9 برابر دیگری و معکوس یکدیگر باشند.

1)1 و 9                2)   و 3          3)  و9              4) 2 و 18

16- میانگین دمای هوای قم و تهران4+ می باشد. اگر دمای هوای قم 4- باشد دمای هوای تهران =؟

1)8+           2)8-           3)12+                 4)12-  

17- عدد ( ) در مبنای معمولی کدام است؟

1)55                   2)203           3)219            4)171

18- حاصل عبارت ( ) + ( ) در مبنای 5 کدام است؟

1)36                2)203                 3)219            4)171

19- در صورتی کهp⁸ =p^m  pⁿ  و  p¹¹=  p^m  p²ⁿ باشد مقدار m  و n به ترتیب برابر است با:

1)2و7            2)3و5           3)4و2           4) 5و3

20- مجموعه ای غیر از خودش 15 زیر مجموعه دارد . این مجموعه چند عضو دارد ؟

1)4              2)5              3)3               4)12            

21- شخصی در فروش دفتری به قیمت 200 تومان %15 و در فروش کتابی به قیمت 150 تومان %20 تخفیف داده. روی هم

چقدر تخفیف داده؟ (ريال)

1)60          2)350              3)35            4)600

22- کدام یک از اعداد زیر تعداد دایره ها را معلوم نمی کند؟

1) ( )         2) ( )       3)         4) )          

23- مقدار دقیق عبارت                        برابر است با :

1)19         2)4               3)5              4) 3/4 

24- (ب.م.م) و (ک.م.م) دوعدد  2³ A=3³     و B=2²   3²  کدام است؟

1)                         2)                           3)                          4)

25- همیشه اعداد مربع کامل به کدام یک از اعداد زیر ختم می شوند؟

1) (8 و 6 و 4 و 2 و1 )                                  2) (9و8و7و4و1و0)

3) (5و4و3و2و1و0)                                      4) (9و6و5و4و1و0)

26-حاصل عبارت (9-7+2-5) 5+7 برابر است با:

1) 0        2)12              3)7              4) 360

 27- حاصل عبارت            به صورت توان دار برابر است با:

1)                2)                   3)                4)

28)مقدار دقیق                   برابر است با:

1)25/2                    2)1                3)4              4)2

29- برای نوشتن یک عدد در مبنای 3 از کدام ارقام استفاده می کنیم؟

1) (1و0)               2) (3و2و1و0)            3) (2و1و0)            4) (3و2و1)

30- در شکل مقابل مقدار X  چقدر است؟

   بروجرد :

بروجرد شهری قدیمی در غرب کشور و در استان لرستان  قرار دارد .این  شهر در زمان

 پیش از اسلام از شهرهای آباد و بزرگ و دارای موقعیت خاص بوده است .

 چون در آن از واژهء گرد که بمعنی شهر است دیده می شود .شهرهایی که در  روزگار

 اشکانیان و ساسانیان ساخته شده اند در پایان آنها نام گرد بکار رفته است مانند :

 داراب گرد  یا  دستگرد و یا میلاب گرد و   بروگرد یا  همانا  بروجرد  امروز .  همانطور  که

 می دانید این  گافهای  پارسی  در عصر اسلامی شدن ایران صورت تعریب  بخود  گرفته

 و جرد شده مثل بروجرد که مرکب از دو واژهء ( بر ) بمعنی میوه و ( گرد ) بمعنی شهر

 ( شهر میوه ) و نیز  برومند  که  بفتح  و  ضم  با  هر  دو استعمال شده و مند که بمعنی

  خداوند و صاحب است از برو حذف و گرد که بمعنی شهر است جایگزین آن شده است .

  پس بروگرد و برگرد یعنی خداوند میوه و شهر میوه .

" یاقوت حموی می نویسد : ( میوه جات بروجرد به شهرهای کرج  و همدان و ری میبرند . "

  و صاحب مرآت البلدان شهر بروجرد را از بناهای منوچهر پیشداد  میداند  و نویسنده کتاب

  آرش کمانگیر , آرش را بروگری نوشته او نیز از اوستا نامهء آسمانی زردشت پیامبر بزرگ

 پارسیان گرفته و گویند در آثار الباقیه بیرونی نیز هست و محققان( ویس و رامین) عاشق

 و معشوق افسانه ای ایران باستان را از مردم شهر گوراب ( جنوب فیال بروجرد ) یا همان

 شهر ویروگرد دانسته اند که همانا ویرو از شاهزادگان اشکانی که در حدود نهاوند حکومت

 داشته و در بنای این شهر سهیم بوده و قصه ویس و رامین هم در روزگار اشکانیان اتفاق

 افتاده است .

صاحب انجمن آرا گوید : پیروزه گرد شهریست از بناهای خسرو پرویز که اکنون به بروجرد

شهرت دارد . وروجرد معرب آن اردگرد و اردجرد / ارد از شاهان اشکانی و پیروزه گرد و یا

فیروزه جرد و پیروز گرد و فیروز جرد در المسالک و الممالک از آن نام برده است  . وروگرد

 یا  وروجرد  در  کتب  زردشتیان  و  بروگرد  در  پیش  معنی  آن  گذشت  .  نام  بروجرد  در

ملاحم والفتن  و  تاریخ  خطیب  بغدادی و در نزهت القلوب مستوفی و نام برگرد برجود در

ظفرنامه و  وروگرد  وروجرد  در تذکره سامی و حبیب السیر و تاریخ لاهیجی  و آتشکده و

مجمع الفنون و روز روشن و صبح گلشن و عرفات و فصبه یزدگردی در روضته الصفا و در

 روزگار قاجار به دارالسرورو که بر روی سکه های این شهر نقش بسته شده است .

بروجرد : امامزاده جعفر   ( دوره سلجوقیان)

بروجرد : مسجد جامع اولین مسجد قرن دوم بر روی

 آتشکده  قدیمی قبل از اسلام

 بروجرد : شرکت فیلم سازی و انیمشن بروجرد

بروجرد :بقعهء شاه زواریان  آرمگاه برکیارق پادشاه سلجوقی

بروجرد : امامزاده قاسم یا حسن بن اسحاق طوسی

 نظام الملک ( سال ۴۸۵ هجری)

بروجرد : میدان جعفری

بروجرد : مسجد سلطانی دوران قاجار

بروجرد : شاهزاده ابوالحسن ساخت بنا ، ‌ حموله - وزير

 سلسلهٔ قره‌قويونلو

 بروجرد :  قلا رمیان (قلعه رومیان)

تپه قلعه رومیان مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های

تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان بروجرد، روستای نصیرآباد واقع

شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به

ثبت رسیده است.

 بروجرد : دژ فرزین در گاپله بروجرد

بروجرد : پارک سماور

بروجرد : پل قلعه حاتم  (تاریخ ساخت ۱۳۱۳ )

بروجرد : کوه چغا

بروجرد: قله والاش (۳۶۲۳ متر)

بروجرد: میدان کوهنورد

 بروجرد: میدان بهار

بروجرد : دریاچه ی چغا

 بروجرد :  خانه حاج آقا کمال الدین نبوی طباطبایی - موزه

  تاریخی بروجرد

بروجرد : مجسمه آرش

 بروجرد : دشت لاله

● بنای امام زاده محسن ابن علی بروجرد:

آرامگاه محسن خالد ابن علی در روستای   گوشه در ۲۸ کیلومتری

جنوب خاوری بروجرد بر سینه كوه مشهور  به «دیارگاه» در قسمت

شمالی و بالای روستا قرار  گرفته  است .  جنس  بنا از سنگ و آجر

بوده و گنبد مخروطی شكل آن بر بنایی  هشت  ضلعی  كه هر ضلع

آن ۵/۲ متر است، بنا نهاده شده است و  روی  گنبد  را با  موزاییك و

كاشی پوشانده اند. ارتفاع  این  بقعه حدودا ۱۳ متر است.   در  وسط

قبری است كه بر روی آن ضریحی از چوب مشبك با نقوش ستاره‌ای

قرار دارد. درب  ورودی  مقبره به  بلندی ۷۰/۱ متر از  جنس  چوب و

قدیمی  است  كه  تیكه كاری هایی به  اشكال  هندسی دارد .  بقعه

امام زاده  محسن بن علی (ع) به  اعتقاد  اهالی  مربوط  به فردی از

اعقاب حضرت زین العابدین (ع) است.

بروجرد : آرمگاه صامت بروجردی شاعر(۱۲۶۵ قمری)

بروجرد :مقبره میرزا محمود طباطبائی بروجردی

  شاعر قرن ۱۲

  آرامگاه جمالیه (مدفن واعظ اصفهانی):

سیدجمال‌الدین واعظ اصفهانی ملقب به صدراواعظین و صدرالمحققین

از واعظان نامی و مبارزان دوران مشروطیت است. وی به سال ۱۲۷۹

قمری در همدان یا اصفهان به دنیا آمد. او برادرزادهٔ آیت‌آلله سیداسماعیل

صدرعاملی اصفهانی است. در کودکی پدرش را از دست دادو به همراه

مادر به تهران آمد. پس از تحصیلات ابتدائی به اصفهان رفت و به فراگیری

مقدمات عربی و فلسفه و عرفان پرداخت. او در اصفهان مشغول وعظ و

تبلیغ گشت و در اندک زمانی از وعاظ مشهور شد. به علت جوّ استبدادی

که ضل‌السلطان در اصفهان برقرار کرده بود ، سیدجمال در ۱۳۱۹قمری

به تبریز رفت و در مورد اهمیت قانون و مزایای حکومت قانونی

خطابه‌‌هایی ایراد نمود . در بازگشت به اصفهان پس از انتشار کتاب

رویای صادقانه با همکاری شیخ احمد مجدالاسلام کرمانی و میرزا

نصرالله ملک‌المتکلمین، مورد کینهٔ ظل‌السلطان قرار گرفت.

سپس به تهران آمد و به تشویق محافل آزادیخواهان شبها در مسجد

شاه به وعظ و خطابه پرداخت. وی در اوایل مشروطیت در مساجد و

انجمن‌ها به طرفداری از مشروطه‌ سخنرانی می‌کرد. و به همین جهت

مورد توجه مردم واقع شده بود. پاره آی از سخنرانی‌ها او در روزنامه‌ای

به نام الجمال چاپ شد. در زمان به توپ بستن مجلس ، به شاه

عبدالعظیم رفت و از آنجا به قصد عتبات عازم همدان شد. وی بواسطهٔ

سوابق دوستی، ورود خود را به میرزا محمس‌خان مظفرالملک ، حاکم

همدان ، اعلام کرد. او نیز این مسأله را به دربار تهران گزارش داد . لذا

امیرافخم همدانی ، حاکم بروجرد ، از طرف دربار مأمور شد تا

سیدجمال‌الدین را به بروجرد ببرد. سیدجمال مدتی در بروجرد زندانی

بود و عاقبت توسط عمال محمدعلی‌شاه قاجار مسموم و خفه گردید

و در قبرستان یخچال این شهر دفن شد. این آرامگاه امروزه در محوطه

شهرداری بروجرد قرار دارد.

بعدها این قبرستان به جمالیه معروف گردید. در کارنامهٔ بزرگان سال

درگذشت وی ۱۳۳۶قمری ذکر شده است. لباس التقوی از آثار اوست.

بروجرد : پارک صامتیه آرامگاه جمالیه (مدفن واعظ اصفهانی)  قرن ۱۴

بروجرد : دبیرستان پهلوی سابق

 بروجرد : آبشار چغا

● بنای امامزاده والیان بروجرد:

در ۲۴ کیلومتری  جنوب  بروجرد و  بر سر  راه بروجرد - خوزستان  در

روستای والیان بروجرد آرامگاهی با قدمت تاریخی وجود دارد که مورد

احترام اهالی است. در این آرامگاه دو قبر معروف به امامزاده احمد و

خدیجه  خاتون  وجود  دارند. مقبره  از نظر  فرم بنا به جز قسمت طاق

حرم چندان  قدیمی  به  نظر  نمی رسد و  دارای  ایوان  دو  گلدسته و

 گنبد است .  در  اطراف  آن  گورستان  قدیمی  است  كه  قدمت آن به

 قرن ۶ هجری می رسد و اغلب سنگ قبرهای آن به خط كوفی است.

 در  گویش  محلی به آن امامزاده ویلون گفته می شود که به مردم آن

را به کنایه یا ناآگاهانه به معنای امام زاده سرگردان به کار می برند.

 امامزاده خالد بن علی ( خالُقِ علی ) :

 امامزاده خالد بن علی که در منطقه به خالُقِ علی شهرت دارد

 در این روستا قرار گرفته و مورد احترام اهالی منطقه است.

بروجرد : پارک صامتیه خیابان صفا

 بروجرد :  کوههای کپرکه

بروجرد : کوچه مقبره

بروجرد : میدان چغا

بروجرد : منزلی قدیمی

بروجرد : بازار راسا

بروجرد : کوچه باغی

بروجرد : قلعه آقبلاع

            بروجرد

ساختمان قلب:

قلب يکی از اجزای اصلی دستگاه گردش خون است. قلب ارگانی عضلانی تو خالی ، تقريباً به شكل مخروط است كه درون قفسه سينه، پشت جناق ، بين دو ريه (اندكي به سمت چپ) قرار داردو به اندازه مشت شخص یا تقریبا  ۲۵۰ - ۳۵۰  گرم میباشد . قلب  دائما در کار است و حدودا یک میلیون بار در روز می تپد ، و خون را در  مسیر عروقی یه مسافت ۱۱۳۰۰۰ کیلومتر در بدن انسان به گردش در میاورد . با هر طپش قلب ، خون حاوی اکسیژن به همه بخشهای بدن توسط سرخرگها  (  (artery پمپ میشود و توسط سیاهرگها (  vein )  به قلب بار مي كردد.

قلب توسط یک دیواره عضلانی عمودی به دو نیمه راست و چپ تقسیم می‌شود. نیمه راست مربوط به خون سیاهرگی و نیمه چپ مربوط به خون سرخرگی است. هر یک از دو نیمه راست و چپ نیز مجددا بوسیله یک تیغه عضلانی افقی نازکتر به دو حفره فرعی تقسیم می‌شوند. حفره های بالایی که کوچکتر و نازکتر هستند بنام دهلیز موسوم بوده و دریافت کننده خون می‌باشند. حفره‌های پایینی که بزرگتر و ضخیم‌ترند بطن های قلبی هستند و خون دریافتی را به سایر اعضاء بدن پمپ می‌کنند. پس قلب متشکل از چهار حفره است: دو حفره کوچک در بالا (دهلیزهای راست و چپ ) و دو حفره بزرگ در پایین (بطنهای راست و چپ)

دو دریچه دیگر دریچه آئورتی ( در خروجی بطن چپ و در ابتدای شریان آئورت) و دریچه پولمونر ( در خروجی بطن راست و در ابتدای شریان ریوی ) می‌گذارند خون از بطن‌ها وارد این شریان‌ها شود، اما از بازگشت خون از این شریان‌ها به درون بطن‌ها جلوگیری می‌کنند.

ساختمان دیواره قلب:

دیوارهٔ قلب شامل سه لایه می‌باشد:

1-لایهٔ خارجی (پريکارد) : این لایه به صورت ورقه نازکی سطح خارجی قلب را می‌پوشاند پريكاردکیسه دو جداره‌ای است که از دو لایه داخلی وخارجی تشکیل شده است. حفره پريكارد محتوی مایع شفافی است كه باعث تسهیل حرکات قلب می‌شود.

2-لایهٔ میانی ضخیم قلب(میوکارد) :  بخش قابل انقباض قلب می‌باشد و تقریبا تمام حجم قلب را تشکیل می‌دهد.

شكل4- ساختمان ديواره قلب

 كار قلب (فيزيولوژی):

قلب مانند تلمبه ای خون سرخرگی را تا دور دست ترين نقاط بدن فرستاده و سپس خون استفاده شده(خون سياهرگی) را مجددا جهت پالايش در ريه ها و کليه ها به سوی خود باز می گرداند. هر نوبت فعاليت قلبی حدود 0.8 ثانيه طول می کشد و مرکب از دو مرحله انقباض(سيستول و استراحت (دياستول) است. دهلیز‌ها و بطن‌ها مانند یک تیم با هم کار می‌کنند، دهلیز‌ها از خون پر می‌شوند، بعد خون را به درون بطن‌ها می‌فزستند. سپس بطن‌ها منقبض می‌شوند و خون را از قلب خارج می‌کنند. در حالیکه بطن ها دارند منقبض می‌شوند، دهلیزها مجددا پر می‌شوند  و برای انقباض بعدی آماده می‌شوند.قوای محرکه يا تلمبه قلب در اصل در بطن چپ اين عضو قرار گرفته است. لذا ضخامت جدار و قدرت انقباضی بطن چپ چند برابر بطن راست می باشد.

سیستم هدایتي قلب:

شكل7- سيستم هدايتي قلب

 مقدار جريان خون سيستم سرخرگی کرونر حدود 225 ميلی ليتر در دقيقه است. البته در شرايط خاص (فعاليتها و هيجانهای روحی) همراه با بالا رفتن سرعت ضربان قلب و افزايش حجم خون خارج شده از اين عضو، جريان خون سرخرگهای کرونر نيز تا حد 6-4 برابر افزايش می ابد.

شكل 8- شريانهاي كرونر قلب

     بین دهلیز ها و بطنها در ابتدا دیواره ای وجود ندارد وبتدیج این دیواره ها تشکیل میشود. اگردر مسیر تشکیل این دیواره ها اختلالی ایجاد شود بیماریهای مادرزادی قلب بوجود میاید.

 گردش خون جنینی:

شكل11- گردش خون جنيني

دستگاه گردش خون : یکی از دستگاه‌های بدن است. کار این دستگاه به گردش درآوردن خون در بدن به منظور رساندن غذا انواع گازهای مورد مصرف بدن همچون اکسیژن و دفع مواد زاید حاصل از متابولیزم سلول هاست. بطور کلی، چرخش خون در بدن به دو چرخه(گردش) ششی، که در حین آن خون توسط قلب به درون شش‌ها هدایت شده و در آنجا اکسیژن دریافت می‌کند، و چرخه سیستمیک (کل بدن منهای بخش گازی ریه)، که در حین این چرخه خون توسط قلب به کل بدن هدایت شده و اکسیژن و مواد غذایی را به کل سلول‌های بدن می رساند.
دستگاه گردش خون شامل تمام رگهای بدن به استثنا رگهای لنفی بوده و یک سیستم بسته محسوب میگردد و بنابراین سلولها و اجزای خون هرگز از رگها خارج نمیگردند.لازم به یادآوری است که در گونه ای از بی مهره گان، سیستم گردش خون، یک سیستم باز محسوب میگردد.

بدن یک فرد بالغ بطور متوسط دارای ۴٫۷ تا ۵٬۷ لیتر خون می‌باشد، که در برگیرنده پلاسما، سلول‌های قرمز خون، سلول‌های سفید خون، و سایر اجزا می‌باشد.

قلب

قلب یکی از اجزای اصلی دستگاه گردش خون در انسان‌ها می‌باشد .

ساختمان قلب:قلب به وسیلهٔ دو صفحهٔ عمود بر هم به چهار حفره تقسیم می‌شود، دهلیز چپ و راست، بطن چپ و راست.دهلیز راست در قدام دهلیز چپ قرار داردو بطن راست در قدام بطن چپ.دیوارهٔ قلب شامل سه لایه می‌باشد:

لایه داخلی پوشش حفرهای دهلیزوبطن است.لایه میانی ماهیچه‌ای و ضخیم بخش قابل انقباض قلب است و لایه خارجی پوشش پیوندی یا آبشامهٔ قلب را میسازد.  

دستگاه تنفس

سرفه چگونه ايجاد مي شود؟

سرفه يک رفلکس است يعني ابتدا يک عامل تحريکي بايد اعصاب گيرنده سرفه را تحريک کنند. اين عامل مي تواند باکتري ها، ويروس ها، ترشحات غليظ، جسم خارجي و اسيدي معده باشد. اين تحريک به مرکز سرفه در مغز و بصل النخاع منتقل شده و از آنجا دستور آغاز سرفه داده مي شود. البته انسان مي تواند با اراده سرفه را آغاز کند و حتي قادر است که آن را تا حدودي مهار کند. در آغاز سرفه دم عميقي انجام مي گيرد و سپس طناب هاي صوتي بسته مي شود و عضلات شکمي منقبض شده و فشار داخل قفسه سينه افزايش مي يابد و سپس طناب هاي صوتي ناگهان باز شده و صداي سرفه به همراه خروج با قدرت و شدت هوا ايجاد مي شود. حتي ممکن است سرعت خروج هوا به چند دويست (200) متر در ثانيه نيز برسد. گيرنده هاي سرفه فقط در ريه قرار ندارند بلکه تحريک کننده سرفه در سينوس ها، حلق و حنجره، معده و مجراي گوش نيز مي تواند آغازگر سرفه باشد.
سرفه بسيار شايع است و تقريبا شايع ترين علت مراجعه به مراکز درماني سرفه مي باشد. سرفه به تنهايي خطرناک نيست ولي پايدار ماندن آن باعث بي خوابي، خستگي، نخوردن شير، استفراغ، جلوگيري از ورزش و فعاليت روزمره، مزاحمت صوتي براي ديگران مي شود. گاهي سرفه آنقدر مداوم و پي در پي است که با تنفس عادي و تکلم معمولي نيز تداخل مي کند.
سرفه ممکن است حاد باشد يعني براي مدت کوتاهي آغاز شده باشد، اگر سرفه بيش از 3 هفته طول بکشد به عنوان سرفه مزمن شناخته مي شود. سرفه هاي حاد يا کوتاه مدت اغلب به علت عفونت هاي ويروسي دستگاه تنفسي فوقاني يا تحتاني ايجاد مي شود. سرماخوردگي شايع ترين علت سرفه حاد مي باشد. اين سرفه ها در ابتدا خشک است ولي به تدريج که بيماري پيشرفت مي کند ممکن است خلطي شود. دفع خلط نشانگر پاسخ بدن به عامل وارد شده مي باشد و هميشه نشانگر عفونت چرکي نمي باشد. در عفونت هاي ويروسي اغلب گرفتگي، آبريزش بيني، عطسه، تب خفيف نيز وجود دارد. وقتي ويروس ها به برونش ها صدمه نمي زنند گفته مي شود برونشيت ايجاد شده است. کودکان ممکن است ساليانه چند بار دچار عفونت ويروسي شوند که حداکثر طي 10 روز بهبودي حاصل مي شود. ممکن است به دنبال تماس با سيگار، گازهاي سمي مثل کلر، آلودگي هوا، گرد و خاک نيز سرفه ايجاد شود، اين سرفه ها اغلب خشک هستند. لارنژيت يا خروسک عفونت ويروسي ناحيه حنجره مي باشد و اغلب سرفه هاي خروسکي و شديد ايجاد مي کند.
سينه پهلو يا پنوموني به علت رشد و هجوم باکتري ها به بافت ريه ايجاد مي شود و باعث بروز تب، تنفس تند و سرفه مي شود که ابتدا خشک و سپس خلط دار مي شود. عفونت هايي مثل سياه سرفه باعث بروز سرفه هاي قطاري و پشت سر هم مي شوند و اغلب به دنبال آن، بيمار کبود شده يا استفراغ مي کند و يا يک دم عميق صدادار مي کشد. البته برخي ميکروب هاي ديگر از جمله عفونت هاي ويروسي و کلاميديايي نيز مي تواند سرفه قطاري ايجاد کند. سرفه ممکن است به علت آسم نيز باشد، اکثرا اين بچه ها دچار خس خس سينه و سرماخوردگي هاي مکرر هستند که علايم سرماخوردگي بهتر مي شود ولي سرفه ها ادامه پيدا مي کند. سرفه به دنبال ترش کردن يا استفراغ يا بالا آوردن شير در کودکان مي تواند ناشي از برگشت اسيد معده باشد، اغلب اين سرفه ها به دنبال دراز کشيدن و بيش از حد خوردن ايجاد مي شود.
ممکن است وارد شدن جسم خارجي به داخل ريه نيز باعث سرفه شود. سرفه ممکن است ناشي از سينوزيت نيز باشد. در اين صورت اغلب به دنبال يک عفونت ويروسي ترشحات بيني قطع نشده، اغلب گرفتگي بيني وجود دارد و دهان بوي بد مي دهد. گهگاهي خون ريزي از دماغ ديده مي شود و کودک با دهان باز مي خوابد.

دید کلی

عمل دستگاه گردش خون بر آوردن نیازهای بافتها است، یعنی حمل مواد غذایی به بافتها ، حمل فراورده های زائد به خارج از بافتها ، رساندن هورمونها از یک قسمت بدن به قسمت دیگر و بطور کلی حفظ یک محیط مناسب در تمام مایعات بافتی برای بقا و عمل مناسب سلولهاست. با این وجود گاهی درک این موضوع مشکل است که چگونه جریان خون در ارتباط با نیازهای بافتها تنظیم می شود و چگونه قلب و گردش خون کنترل می شوند تا برون ده قلب و فشار شریانی مورد نیاز برای جلو راندن خون راتامین میکند

توضیحات: قسمت اول ـ علائمي كه مقامات و ماموران انتظامي بكار مي برند ماده 86 : علائم راهنمائي و رانندگي كه براي كنترل و تنظيم عبور و مرور در راه ها بكار ميرود وسيله شهرباني تعيين مي شود . انتخاب محل نصب آنها در شهرها با شهرباني و تهيه و نصب آنها با شهردار ي است در خارج از شهرها انتخاب محل نصب با ژاندارمري و تهيه و نصب آنها با وزارت را ه خواهد بود. ماده 87 : رانندگان كليه وسائل نقليه و اشخاص اعم ا ز پياده يا سوار بر حيوانات موظفند از علائم راهنمائي و رانندگي تبعيت نمايند مگر اينكه مأموران انتظامي به جهاتي عدم رعايت آنها را در محل مجاز اعلام كنند. ماده 88 : كنترل وتنظيم عبور و مرور ممكن است به وسيله چراغ ها يا خطوط يا تابلوها يا نوشته ها با مأموران انتظامي و يا بهر وسيله ديگري كه بر حسب مورد مقتضي باشد بعمل آيد در هر حال فرمان پليس بر تمام علائم ديگر مقدم است. ماده 89 : در محل هائيكه عبور و مرور به وسيله چراغ راهنمائي كنترل مي شود رنگهاي زير براي مقاصدي كه معين شده است بكار ميرود. 1- چراغ سبز براي حركت : وسائل نقليه اي كه با چراغ سبز روبه رو ميشوند حق عبور يا گردش را دارند مگر آنكه گردش به وسيله علامت ديگري ممنوع شده باشد. در هر حال وسائل نقليه در حال گردش بايد حق تقدم وسائل نقليه اي را كه مستقيم ميروند و حق تقدم پيادگاني را كه از گذرگاه در حركتند رعايت نمايند. 2- چراغ زرد براي احتياط ـ وسائل نقليه ايكه با اين چراغ روبرو ميگردند نبايد به تقاطع يا گذرگاه پياده نزديك شوند و د ر صورت ورود قبلي موظفند به حركت خود ادامه بدهند و از تقاطع يا گذرگاه عبور كنند. 3- چراغ قرمز براي ايست كامل ـ وسائل نقليه اي كه با چراغ قرمز برخورد مي كنند بايد قبل از خط مخصوص ايست توقف كامل نمايند و در صورت فقدان خط ايست در فاصله پنج متري چراغ راهنمائي بايستند و تا روشن شدن چراغ سبز منتظر بمانند. 4- چراغ چشمك زن زرد براي عبور يا احتياط ـ وسايل نقليه مكلفند با مشاهده اين چراغ از تقاطع و گذرگاه پياده با احتياط كامل و سرعت كم عبور نمايند. 5- چراغ چشمك زن قرمز براي ايست و عبور ـ وسائل نقليه د رصورت برخورد با اين چراغ بايد قبل از ورود به تقاطع يا گذرگاه پياده توقف كامل كنند و پس از اطمينان از عدم وجود تصادف حركت نمايند. ماده 90 : انواع خطوطي كه روي راهها بايد كشيده شود مطابق نمونه هاي منضم به اين آئين نامه است. ماده 91 : تابلو ها يايد مطابق نمونه بين المللي كه ضميمه اين آئين نامه است تهيه و نصب شود. ماده 92 : در محلهائيكه چراغ قرمز يا هر نوع علائم ايست ديگر وجود دارد ممكن است به وسيله پيكان سبزي كه د ركنار چراغ قرمز تعبيه ميشود يا با نصب تابلو به وسائل نقليه اجازه داده ميشود كه د ر مسير معيني حركت نمايند . در اين مورد رعايت حق تقدم پياده گان و وسائل نقليه كه با چراغ سبز جهت ديگر اجازه عبور داشته اند الزامي است . ماده 93 : نصب آگهي يا علامت يا تابلو يا وسائلي كه داراي شباهت با علائم و يا تابلوهاي راهنمائي و رانندگي باشد يا از آنها تقليد شود و يا منظور از آن هدايت و كنترل وسائل نقليه باشد و يا به طريقي باعث جلوگيري از رويت علائم و تابلو و وسائل راهنمائي و رانندگي گردد و همچنين نصب چراغهاي رنگي تبليغاتي در مجاورت چراغهاي راهنمائي به طوريكه موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است مقامات انتظامي مي توانند در صورت مشاهده چنين اشيائي جهت بر داشتن آنها اقدام كنند. با اين وصف ممكن است از طرف مؤسسات يا اشخاص با اجازه مقامات صلاحيت دار علائمي جهت هدايت مراجعين با اماكن اطراف راه نصب گردد. ماده 94 : هيچكس حق ندارد بدون اجازه مقامات شهرباني تغييراتي در علائم راهنمائي و رانندگي و ديگر وسائل تنظيم عبور ومرور وسائل نقليه و راه آهن بدهد و يا در متن آن تصرفاتي نمايد. قسمت دوم ـ علائمي كه رانندگان بايد بكار برند ماده 95 : رانندگانيكه قصد گردش به راست يا به چپ يا توقف را دارند مكلفند از فاصله يكصد متري محل گردش يا توقف وسيله چراغ راهنما به ترتيب زير علامت دهند: 1- براي گردش به راست چراغ راهنماي سمت راست وسيله نقليه را روشن كنند. 2- براي گردش به چپ چراغ راهنماي سمت چپ را روشن كنند. 3- بريا توقف چراغ راهنماي سمت راست را روشن كنند. ماده 96 : رانندگان وسائل نقليه موتوري فاقد چراغ رانهما و همچنين وسائل نقليه غير موتوري و وتور سيكلت ها و دوچرخه بايد با دست به شرح زير علامت بدهند. 1- براي گردش به راست ـ دست چپ را به طرف بالا نگاهدارند. 2- براي گردش به چپ ـ دست چپ را به طور افقي نكهدارند. 3- براي توقف ـ دست چپ را به طرف پائين نگاهدارند. 4- براي كاستن سرعت : دست چپ را به طور افقي از بالا به پائين متناوبا حركت دهند. ماده 97 : علائم اخبار و همچنين علائم سبقت گرفتن بشرح ذيل است. 1- در روز بوق كوتاه 2- در شب چند بار خاموش و روشن كردن چراغ بزرگ جلوي وسيله نقليه يا تعويض استپ. هنگام سبقت گرفتن ، اعم از اينكه روز باشد يا شب براي جلب توجه وسايل نقليه پشت سر استفاده از چراغ راهنما ضروري است. قسمت سوم ـ علائم اختصاصي و استثنائي بعضي از وسائل نقليه ماده 98 : اتومبيلهاي امداد ي ومدارس بايد داراي دستگاه اخبار قابل رؤيت مندرج در ماده 52 اين آئين نامه باشند و روي بدنه اتومبيل هم مطابق دستور شهرباني عبارات و علائم مميزه به طور خوانا نقش گردد. ماده 99 : رانندگان وسائل نقليه اي يكه مواد خطرناك حمل مي كنند يايد در طرفين و عقب وسيله نقليه تابلوئي كه روي آن كلمه (خطر ) با حروف درشت به رنگ قرمز نوشته شده باشد نصب كنند. ماده 100 : هرگاه وسيله نقليه اي شب در كنار راه توقف نمايد و نور كافي در آن محل براي تشخيص اشياء يا اشخاص از فاصله 150 متري وجود نداشته باشد راننده (اعم از اينكه داخل وسيله نقليه باشد يا خارج آن) مكلف است چراغهاي كوچك جلو و خطر عقب وسيله نقليه را روشن نگهدارد چنانچه چراغ كوچك جلو خراب شده باشد لااقل چراغهاي بزرگ را با نور پائين روشن سازد. ماده 101 : هرگاه در راه ها خرابي غير قابل پيش بيني براي هر نوع وسيله نقليه موتوري ايجاد شود راننده مكلف است آنرا از مسير عبور و مرور خارج و در محل مناسبي كه وموجب سد راه و مزاحمت ساير وسائل نقليه و عابرين پياد ه نباشند متوقف سازد در اين مورد و در ساير مواردي كه وسيله مزبو ر قادر به حركت نباشد و انتقال آنها به محل مناسبي مقدور نگردد در صورت فقدان نور كافي درراه بايد به منظور اخبار به ساير رانندگان علائم ايمني به ترتيب زير درمحل قرار دهد. 1- در وسط راه يك فانوس يا يك چراغ يا يك مشعل نوراني قرمز در فاصله هفتاد متري جلو و يكي در فاصله هفتاد متري عقب ويكي ديگر در پهلوي وسيله از كار افتاده بگذارد. 2- هرگاه وسيله نقليه سر پيچ يا تپه اي ازكار بيفتد فانوس ها يا چراغ ها يا مشعل ها را بايد در فواصل مناسبي قرار دهد تا وسائل نقليه ديگر از فاصله دويست متري متوجه خطر بشوند. ماده 102 : هرگاه وسيله نقليه موتوري در راه هاي خارج شهر از كار بيفتد و به علت كفايت روشنائي احتياجي باستفاده از چراغ يا مشعل نباشدراننده بايد در وسط جاده يك مثلث شبرنگ قرمز متساوي الاضلاع از نوع علامت احتياط به ابعاد سي سانتي متر در فاصله هفتادمتري جلو و مثلث ديگري درفاصله هفتاد متري عقب آن به نحوي كه كاملا قابل رؤيت باشد قرار دهد. ماده 103 : اگر وسيله نقليه اي كه مواد خطرناك حمل ميكند در ساعات و شرايط مندرج در ماده 100 در راه هاي خارج شهر ازكار بيفتد راننده موظف است كه در وسط جاده يك چراغ الكتريكي قرمز با باطري در فاصله هفتاد متري جلو و يكي در فاصله هفتاد متري عقب و يكي ديگر در پهلوي وسيله از كار افتاده بگذارد . استفاده از فانوس يا چراغ با مشعل براي اين قبيل وسائل نقليه ممنوع است. ماده 104 : روي يدك و هر نوع وسيله نقليه اي كه توسط وسيله نقليه ديگر كشيده شود بايديك پرچم سفيد به طول و عرض لااقل نيم متري طوري نصب شود تا ساير رانندگان از فاصله دور و از طرفين جاده آنرا مشاهده كنند.

وظابف : 

- کنترل ترافیک شهری و جاده ای

- آزمون رانندگی و صدور گواهینامه رانندگی

- نظارت بر کار موسسه راهگشا